Абай мұрасы-халық қазынасы | Бекенова Айзада Сайлаубаевна. Работа №239128
Автор: Бекенова Айзада Сайлаубаевна
Статья посвящена великому поэту казахского народа Абаю Кунанбаеву .
В данной статье рассмотрены философские и педагогические взгляды великого гуманиста Абая Кунанбаева. Особое внимание обращается на основополагающие общечеловеческие проблемы формирования нравственных принципов и нравственных ценностей в жизни каждого человека.
Каждый народ имеет духовные и нравственные опоры. Одной из таких фундаментальных опор в сознании казахского народа является творческое наследие выдающегося просветителя Абая Кунанбаева. В его произведениях максимально отражены традиции народного творчества и осмысление проблем общества.
Исходя из проделанной работы мы видим, что наследие Абая передается и будет передаваться на все поколления. Актуальность данной статьи в том, что её можно использовать на уроках казахского языка, литературы, истории и на внеклассных мероприятиях.
Абай мұрасы-халық қазынасы
Қазақстан Республикасының егемен мемлекет ретінде дамуының қазіргі кезеңінде бізді ұлттың рухани құндылықтарын, мәдени мұрасын сақтауға бағыттайды. Біздің өлке тарихының көптеген қызықты фактілері ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстанның ұлы ағартушыларының тұлғаларымен тығыз байланысты. Әрқашан, уақытты түсіну үшін қоғамдық қажеттілік пайда болғанда, әсіресе уақыт сынған кезде, ол ішкі қажеттілікке айналатын адамдарды алға тартады. Мұндай адамдардың қатарына 19 ғасырдың көрнекті қазақ ақыны және демократ, ағартушысы Абай Құнанбаевты жатқызуға болады, оның дүниетанымы патриархалдық - феодалдық қатынастардың ыдырауы және қазақ даласының өміріне күшеюі кезінде капиталистік қатынастардың пайда болуы кезеңінде қалыптасқан.
Тарих тереңінен Абай дәуірі өткен сайын, оның көп қырлы мұрасын зерттеу қажеттілігі тереңірек түсінілді.
Ақын қоғамдық өмірде артта қалушылық пен керітартпаға қарсы көтеріліс жасап, өзі куә болған жаңалықты қуанышты қарсы алды. Ол жастарды оқуға, орыс ғылымын меңгеруге, түрлі жаңа қолөнерді игеруге шақырды,қоғам игілігі үшін адал еңбек етуге кеңес берді.
Абай жастарды тәрбиелеуде отбасы тәрбиесіне ерекше мән берді. Бірінші және ең басты тәрбиешілер, мұғалімдер, Абайдың ойы бойынша-бұл ата-аналар.
Абай уақыт, толық надандық пен қараңғылық, кететініне және оны жас етіп тұрғызатын жарқын әлем ауыстыратынына сенді.
Абай шығармаларының ұлттық бастауларын зерттемей, Абай қазақ халқының өмірінде, оның халықтық педагогикасында, халық даналығында болған барлық прогрессивті нәрселерді өзіне сіңіргенін түсінбей, Абайдың педагогикалық көзқарастарын түсіну мүмкін емес. Аұынның философиялық және педагогикалық көзқарастарында ұлттық және интернационалдық тұрғыдан қарсы емес, бір-бірімен өзара байланысты және өзара толықтырушы идеялар ретінде бірігеді. Сонымен қатар, қазақ және басқа да халықтардың мәдениеті арасындағы өзара қарым-қатынас мәселелерін жариялау туралы да айтуға болады.
Абай өз халқын Батыс мәдениетінің жетістіктерімен таныстыру үшін өз таңдауын тапты. Ол батыс әдебиетінің аудармашысы және көпшілікке таратушысы ретінде өнер көрсетті. Оның аудармалары: Лермонтовтың өлеңдері, Крыловтың әңгімелері, Пушкиннің "Евгений Онегин" поэмасы, Гете мен Байронның өлеңдері. Абай өлең жинағы жүйесінің реформаторы ретінде сөз сөйледі. Ол сондай - ақ жаңа формаларды да ойлап тапты: алты және сегізші. Ақын қазіргі қазақ қоғамының мәселелеріне немқұрайлы қарамады. Оның әлеуметтік зұлымдық пен надандық тереңдеді. Абай 170-ке жуық өлең, бірнеше поэма жазды. Негізгі шығармалар: Масғұт, Жыл мезгілдері, Көзімнің қарасы,Ескендір, Қара сөз.
Оның ең танымал туындысы "Қара сөз" поэмасы болды. Поэма 45 бөлікке бөлінеді. Бұл әңгімеде Абай тарих, педагогика, мораль және құқық мәселелерін қозғайды.
Абайдың әндері мен өлеңдерін, философиялық көзқарастарын, сөздері мен ойларын зерделеп , біз адамдардың жүрегінде адамгершілік , махаббат, тереңдік сезімдерін тапқанын көреміз. Ұлы Абай тәуелсіздік алған жоқ,бірақ оның ұрпақтары бүгін өзінің егемен мемлекетін құрады.
Абай шығармалары қазақтардың жас буынын өз халқына қызмет етуге шабыттандырады, онда ағартуға, білімге, мәдениет арқылы ұлттардың дамуына деген ұмтылысты қолдайды. Олар әрдайым өзекті.
Абайдың жастарға адамгершілік тәрбие беру туралы көптеген ойлары бүгінгі күнде де өзектілігін жоғалтпады: адамгершілік пендік қасиеттер қиындықтарды жеңу барысында шыңдалып, бекітіледі; адамгершілік тәрбие мәселелеріне пайдакүнемдік немесе өзімшілдік ұстанымдармен жақындауға болмайды: олар әлеуметтік жағынан негізделген; адамның шынайы сұлулығы — оның еңбекқорлығында; жалқаулық- жалқаулықты тудырады, қорқақтық және т. б.
Абай "поэзия – тілдің әміршісі..." деп тұжырымдай келе, өзі "тек әкесінің, өз халқының ғана емес, бүкіл адамзаттың да ұлы"атты поэзияны билеуші болды.
Абай мұрасы барлық ұрпаққа беріледі...
